نکاتی برای حفظ کردن قطعه موسیقی

احتمالا اجرای زنده ی یک نوازنده ی ویرتئوز را دیده اید و تحت تاثیر اجرای پر حرارت او قرار گرفته اید.
دو چیز اصلی که شما را در اجرای یک نوازنده ی ویرتئوز تحت تاثیر قرار میدهد نخست تکنیک است و سپس اجرای قطعه از حافظه!
اجرای عالی موسیقی با ترکیب تکنیک های پیشرفته، کنترل تنفس، اجرای ریتم های آزاد و روباتو ها و قدرتمندی اجرا و نواختن قطعه از حفظ چیزی است که در اجرای هر نوازنده ی ویرتئوز شما را به وجد می آورد و از اجرای اون لذت میبرید و احساسات شما را برانگیخته میکند .
بحث تکنیک های نوازندگی را به کنار میگذاریم و به مبحث شیرین حفظ کردن قطعه و اجرای قطعه از روی حافظه میپردازیم که مهارتی بسیار مهم به شمار می رود و به دست آوردن این مهارت برای هر نوازنده ای واجب و حیاتی است.

حفظ کردن موسیقی چیست ؟

خب تعریف حفظ کردن بسیار ساده است چه در موسیقی، چه در ادبیات یا هر موضوع دیگری . اما بسیاری نوازندگی از حفظ را با ایمپروایز (بداهه نوازی) اشتباه میگیرند .
نوازندگی از حفظ یعنی اجرای دقیق یک قطعه ی موسیقی بدون نگاه کردن به نت ، تبلچر یا هر نوع راهنما و نوشتار موسیقیایی دیگری.
اما موسیقی مانند شعر یا یک جمله ی ادبی نیست که بتوان کلمات آن را حفظ کرد و بسیاری حفظ کردن موسیقی را سخت میدانند. اما با نکات و راه کاری های عنوان شده در ادامه مطلب خواهید دید آنقدر که گمان میکردید سخت نیست و فقط باید مهارت حفظ کردن موسیقی را پیدا کنید و در مسیر درست قدم بردارید.

چرا حفظ کردن موسیقی مهم است ؟

میزان اهمیت حفظ کردن موسیقی به سبکی که شما مینوازید بستگی دارد، اگر به یک ارکستر سمفونیک نگاه کنید خواهید دید در مقابل اکثر نوازندگان برگه ی نت وجود دارد و از روی نت مینوازند، در مقابل اکثر نوازندگان سولو در همین ارکسترها تمایل به اجرای از حفظ دارند . دلیل این موضوع در مسئولیت هر گروه از نوازندگان است، طبیعتا نوازندگان ارکستر باید به صورت دقیق با هم هماهنگ شوند و بر اساس راهنمایی های رهبر ارکستر بتوانند خیلی سریع نا هماهنگی ها، داینامیک ها و تمام ریزه کاری ها و … را رعایت کنند ، پس بهتر است از روی برگه ی نت اجرا کنند تا چیزی از قلم نیوفتد و اگر در لحظه ای فراموش کردند سریعا بتوانند با باقی ارکستر هماهنگ شوند.
اما نوازندگان سولو معمولا ملودی اصلی قطعه را مینوازند و با حفظ کردن قطعه میتوانند علاوه بر تکنیک ها، ریزه کاری ها و … حس و موزیکالیته و سونوریته ی بهتری ارائه دهند.

یا به عنوان مثال در سبک هایی مثل پاپ، راک، بلوز ، کانتری و … حفظ کردن یک امر عادی است. مخاطبان موسیقی کلاسیک انتظار ندارند نوازندگان ارکستر، سمفونی موتزارت که احتمالا بیش از یک ساعت به طول می انجامد و بیش از صد ها صفحه نت را شامل میشود حفظ کنند؛ همچنین مخاطبان موسیقی راک یا کانتری نیز انتظار ندارند اریک کلاپتون یا دیوید گیلمور در هنگام اجرای کنسرت از روی برگه ی نت اجرا کنند.
در موسیقی جاز نیز انتظار میرود نوازندگان قطعه ای که مینوازند حفظ باشند، البته در موسیقی جاز بحث بداهه نوازی نیز مطرح است که برای این نوع موسیقی بسیار مهم تر از حفظ کردن قطعه یا اجرا از روی نت است.

چرا باید گیتار کلاسیک یاد بگیرید ؟ (قسمت اول)

همانطور که میبینید سبک و ژانری موسیقی که شما کار میکنید اهمیت حفظ کردن یا از روی برگه ی نت نواختن را تغییر میدهد. در کنار ژانر و سبک موسیقی مسئولیت شما در ارکستر نیز تعیین کننده است . شاید در یک ارکستر سمفونیک شما نوازنده ی سولو باشید، پس بهتر است قطعه را کامل حفظ کنید. اما اگر در اکستر دیگری شما نوازنده ی سولو نیستید بهتر است قطعه را تا حدودی حفظ کنید و بیشتر به برگه ی نت تکیه کنید تا اجرای شما در ارکستر کاملا هماهنگ و دقیق باشد.

3 نکته برای آنکه بهتر و سریع تر موسیقی را حفظ کنید

در اینجا سه روشی که اغلب نوازندگان برای حفظ کردن موثر و سریع موسیقی از آن استفاده میکنند را بیان میکنم.

بلند بخوانید!

بله قطعه ای که قرار است حفظ کنید بلند و آهنگین بخوانید، اگر قرار است یک قطعه را برای ترومپت، ویولن ، گیتار ، باس یا هر ساز دیگری، حتی سازهای کوبه ای حفظ کنید آن قطعه را با استفاده از هجاهایی مانند (آ ، اِ ، اُ و ..) یا اسامی نت ها بخوانید طوری که کامل ملودی ، زیر و بمی، داینامیک ها و … را بتوانید با آواز اجرا کنید. همچنین میتوانید ریتم قطعه را جداگانه و بدون زیر و بمی نت ها بلند بخوانید تا ریتم و وزن آهنگ در ذهن شما شکل بگیرد. برای اینکار لازم است تا آشنایی نسبی با سلفژ داشته باشید!

با سرعت های مختلف تمرین کنید.

بسیار دیده ام که نوازندگان قطعه ای را که میخواهند حفظ و اجرا کنند فقط با تمپو اصلی تمرین میکنند. این کار اشتباه است، شما باید بتوانید قطعه را با سرعت های خیلی پایین تر و بالاتر از تمپو اصلی اجرا کنید. این کار باعث میشود تا ذهن شما درگیر قطعه شود و قسمت های مختلف قطعه را راحت تر درک کند و در نتیجه سریع تر و موثر تر میتوانید قطعه را حفظ کنید.

قطعه را به کلید دیگر تغییر دهید.

اگر شما جزو نوازندگان حرفه ای هستید میتوانید قطعه ای که در کلید سل نوشته شده را به کلید فا تغییر دهید و از روی کلید فا اجرا کنید. این کار باعث میشود ذهن شما درک عمیقی از نت های قطعه و تکنیک های قطعه پیدا کند. اگر تحلیل قطعه به وسیله ی اعداد رومی را بلد هستید میتوانید روند آکورد و هارمونی را توسط اعداد رومی تحلیل کنید و از آنها برای پیدا کردن و اجرای ملودی استفاده کنید. هدف این است که ملودیِ قطعه، زیر و بمی ، داینامیک ها و … را درونی سازی کنید و ابتدا قطعه را در ذهن خود خلق کنید و سپس بر روی ساز اجرا کنید!